ICT-basisvaardigheden

Blogs over ICT-basisvaardigheden

Definitie

ICT-basisvaardigheden is een breed begrip. Je loopt zowel het risico om er te weinig als teveel onder te vatten.

Leerlijn ICT-basisvaardigheden

Uitgever Instruct verwoordt het vrij concreet als "ICT basisvaardigheden zijn kennis en vaardigheden die je nodig hebt om basiswerkzaamheden uit te voeren met de computer. Dit houdt onder andere in dat je weet hoe een computer werkt, welke soorten hardware en software er zijn en hoe je veilig kan werken.
Daarnaast kun je je werk doen op een computer, zoals het uitwerken van een mooi verslag in Word, met afbeeldingen, een kop- en voettekst en inhoudsopgave. In PowerPoint kun je een aantrekkelijke presentatie maken met effecten en overgangen. En in Excel weet je de juiste functies te gebruiken om berekeningen uit te voeren.".

De SLO definieert ICT-basisvaardigheden kortweg als "Kennis en vaardigheden die nodig zijn om met computers (in allerlei vormen) om te gaan". Ze werkt dat verder uit in de volgende punten:

Op de site van de SLO kun je een schema downloaden waarin deze vier punten concreet worden uitgewerkt naar concrete vaardigheden en naar leeftijdsfasen. Zie het plaatje hiernaast (boven) voor een voorbeeld. =>

Leerling2020 geeft links naar drie scholen die dat concreet in een Rubric hebben uitgewerkt. Die van het Valuas College en Simulise zijn vooral op het gebruik van ICT binnen school gericht, maar die van het Veurs Lyceum is wat algemener geformuleerd en komt completer over, zie het plaatje hiernaast (onder). =>

Opmerkelijk: ICT-basisvaardigheden onbesproken

leerroute Digit

Tijdens de colleges van de minor hebben we het niet gehad over ICT-basisvaardigheden. Dat is eigenlijk wel tekenend over hoe we in het algemeen hiermee omgaan. We denken al snel dat leerlingen en volwassenen voldoende in staat zijn om hun laptop en smartphone te bedienen en beheren, documenten te bewerken, bestanden te beheren, mail en andere communicatie bij te houden, enz. Terwijl we tegelijkertijd af en toe onze bezorgdheid uitspreken over het gebrek aan kennis van eenvoudige basishandelingen.

Middelbare scholen zien het aanleren van ICT-basisvaardigheden vaak niet direct als hun taak, en verwachten dat leerlingen dat al wel beheersen als ze op school komen. Het zou goed zijn als scholen (en ouders) helder zouden hebben wat er van leerlingen wordt verwacht, en als scholen dit ook zouden testen. Vroeger hadden we hiervoor het ECDL, het Europese Computer Rijbewijs, maar dat bestaat niet meer. En eigenlijk is daar niets voor in de plaats gekomen.

Overigens bieden diverse uitgevers wel lesmateriaal. Bijvoorbeeld Instruct met de methode Digit. Ik heb hier een proefabonnement op gehad, met enkele klassen een aantal lessen uit gedaan, en was daar wel tevreden over. Maar uiteraard is deze methode niet gratis... Zie een voorbeeld hiernaast. =>

plattegrond Computerweg Netwerklaan

Nieuws: Computerweg wordt Netwerklaan

foto Computerweg

Eigenlijk wel een heel symbolische naamswijziging. Aan de Computerweg in Amersfoort worden bedrijfsgebouwen gesloopt en vervangen door woningen, meldt het AD. Om de nummering verderop in de straat niet in de war te gooien, wordt een deel van de Computerweg omgedoopt tot Netwerklaan.

Een mooie parallel met de ontwikkeling van de digitale samenleving: waar jaren geleden eerst de standalone computers hun intrede deden in de huishoudens, werd later de verbinding met het internet steeds essentieler. En de rol van de computer steeds kleiner, veel mensen zijn meer online op hun smartphone dan op hun computer of laptop. Geslaagde hernoeming dus!

Nieuws: Digitaalhuis

Ronald Kos in het DigiTaalhuis

Ik vond in het huis-aan-huisblad De Stad Amersfoort van 7 september 2022 twee artikelen.

In de Stadsberichten van de gemeente Amersfoort het artikeltje 'Aandacht voor digitale vaardigheden'in de bibliotheken in Amersfoort. Je kunt daar een cursus Klik & Tik volgen als je niet vaardig bent met de computer. Je kunt hulp vragen bij digitaal contact met de overheid bij het Informatiepunt Digitale Overheid. En er wordt een Taalcafé gehouden om spelenderwijs de taalvaardigheid te vergroten.

Verderop in hetzelfde blad een achtergrondartikel 'Na een uurtje bij het DigiTaalhuis voel ik me heel voldaan' over het DigiTaalhuis. Daarin vertelt Ronald hoe het komt dat hij laaggeletterd bleef, hoe hij zich al die jaren wist te redden (hij is nu 60), maar hoe hij na de dood van zijn vrouw hulp nodig had. Hij volgt nu elke week lees- en schrijflessen in de bibliotheek, en is daar erg enthousiast over.

Informatievaardigheden gaan ook over hoe en waar je informatie kunt zoeken en vinden, en waar je om hulp daarbij kunt vragen.

Les: Computers vroeger en nu

voorpagina boek Computers en internet

In mijn kast staat een oud boek. Oorspronkelijk geschreven in 1998 in Canada, de vertaling is in Nederland uitgegeven in 2000. Zo'n 22 à 24 jaar oud dus. Het stamt uit de tijd dat mensen een (desktop)computer kochten, maar nog niet of nauwelijks wisten hoe die werkte. Dit boek vertelt in bijna 300 pagina's alles over hardware, software, harde schijven en printers, mail en internet, mailinglists en winkelen op het web, enz.

Ik heb uit dit boek een twintigtal bladzijden gekopieerd. Over hardware, software, processors, scanners, resoluties, bestandstypen, diskettes en floppy's, enz. Deze kopietjes heb ik uitgedeeld aan mijn leerlingen met de volgende opdracht:

Bekijk jouw A4'tje
Lees, zoek op, vergelijk
Wat wist je al? Wat is nieuw voor je?
Wat is verouderd? Wat is de nieuwste stand van zaken?
Wat viel je het meest op?

hoofdstuk over onderdelen van een desktopcomputer

De leerlingen gingen hier enthousiast mee aan de slag. Alleen, vaak ook samen met de leerlingen eromheen. Lachen om sterk verouderde informatie uit het boek: "Neem bij de aanschaf van een nieuwe computer met niet minder genoegen dan een Pentium II." Informatie werd opgezocht op internet, gevonden resultaten werden gedeeld: "Moet je zien!"

Ik liep rond in de klas en vroeg her en der wat de leerlingen was opgevallen, wat ze al wisten en wat nieuw voor hun was. Wat me opviel was dat veel leerlingen zeiden dat ze nog nooit een echte computer of laptop van binnen hadden gezien. Ik kon hen alvast vertellen dat we dat de laatste les van deze periode gaan doen: echte computers en laptops openschroeven, van binnen bekijken, uit ekaar halen en proberen weer in elkaar te zetten.

Na een kwartiertje zijn we klassikaal verder gedaan. Leerlingen mochten vertellen wat hen was opgevallen. Dat computers vroeger veel trager waren, minder geheugen en rekenkracht hadden, dat we nieuwere versies van Windows en software hebben, dat usb-sticks en smartphones in het boek nog niet voorkomen.
Maar ook: dat de architectuur van computers nog steeds hetzelfde is: een moederbord, processor, werkgeheugen en opslag. Toetsenbord en muis, netwerk, internet, een besturingssysteem, opslag en bestandstypen.

En daarmee haalden we meteen boven water wat nu eigenlijk de kern is van een computer. Een mooie kapstok om de komende weken in de lessen informatica de Neumann-architectuur uit te leggen, het 3-lagen-model, in- en output. En daarna de standaardrepresentatie: welke bestandsformaten zijn er, wat gebruik je waarvoor, wat zijn de verschillen en de voordelen van het éne of het andere formaat.

Les: Emoji music video

Met deze les combineren we een aantal ICT-basisvaardigheden, en tegelijk komen ook een aantal ICT-begrippen voorbij. Het doel van de les is het maken van een video van emoji's bij een bestaand liedje. Een voorbeeld vind je hiernaast =>

Daarbij moeten de leerlingen de volgende stappen doorlopen:

De leerlingen oefenen in vaardigheden als zoeken, downloaden en opslaan, videobewerken. In de les kun je met de leerlingen praten over emoji's, over copyright, over bestandformaten (muziek, video).
Als je voor deze video de nieuwe clip bij Beautiful van Christina Aquilera zou gebruiken, kun je meteen met de klas het gesprek aangaan over bodypositivity, insta-filters, enz.

app van Forum voor Democratie

1 december 2022

Nieuws: Gegevens van 92.000 (oud-)leden Forum voor Democratie op straat door datalek

Forum voor Democratie bracht onlangs een eigen app uit. Doel was om daarmee de leden met elkaar in contact te brengen. Die kunnen zo bij elkaar goederen en diensten afnemen. NAW- en andere gegevens van ruim negentigduizen leden en oudleden waren binnen de app beschikbaar.

Helaas bleek al snel dat de app slordig was geprogrameerd. RTL Nieuws publiceerde hierover, en nu.nl nam dit over. Door dit lek in de software was het voor techneuten makkelijk om gegevens van alle geregistreerde mensen in te zien. Dit is extra pijnlijk omdat politieke voorkeur als een bijzonder persoonskenmerk geldt, en daarom extra voorzichtig behandeld moet worden.
Forum communiceerde al snel over een 'hack', en wilde aangifte doen. Maar over een hack spreek je als iemand inbreekt in een systeem en veiligheidsmaatregelen omzeilt of kraakt. Daarvan was hier geen sprake, de koppeling tussen de FvD-app en de website waarop alle ledengegevens stonden was niet genoeg beveiligd. Een pijnlijke les voor Forum, dat de koppeling inmiddels heeft aangepast.
Of Forum-leden nu nog zo happig zijn om via de app gordijnen, een stukadoor of een verhuizer te vinden, of zelfs te 'FVDaten' is afwachten...

7 december 2022

Handig: Today's Teaching Tools

website Today's Teaching Tools

De website Today's Teaching Tools heeft informatie en cursussen voor (beginnende) docenten over allerlei digitale tools die je zou kunnen inzetten bij je lessen.

Per onderwerp is er een cursus waarin de bijbehorende tools worden behandeld. De kenmerken, waar je op moet letten, hoe je ze het beste kunt gebruiken. Een mooie introductie voor nieuwe docenten en voor docenten die hun arsenaal willen uitbreiden.

Op dit moment worden de volgende onderwerpen en bijbehorende tools behandeld:
Formatief toetsing: Educaplay, Formative, Kahoot, Microsoft Forms, Quizlet, Quizziz, Socrativ;
Informatie geven: Animaker, EDPuzzle, Lessonup, Mentimeter, Nearpod, Playposit, PowToon;
Input verzamelen: Answergarden, Linoit, Mindmaster, Padlet, Popplet, Postermywall, Thinklink, Timeglider;
Keuzes: BYOD, Chromebook, Device kiezen, Differentiëren, Ipad en Tablet, Tools embedden, Tools voor e-learning, Welke ICT-Tool?;
Online samenwerken: Asana, Google Docs, Google Slides, Google Spreadsheets, Meistertask, Microsoft Teams, Trello

Ik krijg zelf een foutmelding over JavaScript als ik me probeer te registreren, hopelijk wordt dat snel opgelost.